تهران، اتوبان نواب، بالاتر از میدان جمهوری، خیابان ارومیه شرقی، پلاک 87
1403/03/21
جوشکاری زیر آب یکی از شاخه های تخصصی و چالش برانگیز مهندسی جوشکاری است که نقش حیاتی در تعمیر و نگهداری سازه های دریایی، خطوط لوله نفت و گاز و دیگر تاسیسات زیرآبی ایفا می کند. این فرآیند پیچیده نیازمند مهارت های فنی بالا و تجهیزات ویژه ای است که بتواند شرایط سخت و نامطلوب محیط زیر آب را مدیریت کند. از آنجا که جوشکاری زیر آب ترکیبی از علم و هنر است، نیازمند درک عمیقی از فیزیک، متالورژی و تکنیک های پیشرفته جوشکاری می باشد. در ادامه این مطلب از سایت آموزشگاه سروش جاوید، به بررسی اصول، چالش ها و تکنیک های جوشکاری زیر آب پرداخته و نگاهی دقیق به نیازها و راهکارهای موجود در این حوزه می اندازیم.
اصول و مبانی جوشکاری زیر آب
جوشکاری زیر آب، یکی از فناوری های حیاتی و پیشرفته در صنایع دریایی و زیرساخت های ساحلی است. این تکنیک پیچیده که نیازمند دانش فنی، مهارت های عملی و تجهیزات ویژه ای است، امکان تعمیر و نگهداری سازه های فلزی در محیط های غوطه ور در آب را فراهم می سازد. اصول و مبانی جوشکاری زیر آب، ترکیبی از علوم فیزیک، شیمی و مهندسی مکانیک است که در کنار هم به تحقق این فرایند مهم کمک می کنند.
یکی از مهم ترین اصول در جوشکاری زیر آب، تفاوت های اساسی بین جوشکاری در محیط خشک و محیط مرطوب است. آب به عنوان یک محیط هادی حرارت و الکتریسیته، تأثیر مستقیمی بر فرایند جوشکاری می گذارد. تغییرات فشار، دمای آب و جریان های دریایی همگی از جمله عواملی هستند که می توانند بر کیفیت جوش تأثیر بگذارند. در این شرایط، استفاده از تکنیک های ویژه ای نظیر جوشکاری مرطوب و جوشکاری خشک ضروری است.
علاوه بر تکنیک های مختلف، استفاده از تجهیزات ایمنی و حفاظت فردی نیز از اصول اساسی جوشکاری زیر آب است. جوشکاران باید مجهز به لباس های غواصی مخصوص، سیستم های تأمین هوای تازه و دستگاه های ارتباطی مطمئن باشند تا ایمنی و سلامت آن ها در حین کار تضمین شود.
تکنیک های پیشرفته در جوشکاری زیر آب
جوشکاری زیر آب به دلیل شرایط خاص محیطی، نیازمند تکنیک های پیشرفته و تخصصی است. یکی از این تکنیک ها، جوشکاری مرطوب است که در آن جوشکار به طور مستقیم در آب کار می کند. برای این روش از الکترودهای پوشش دار مخصوص استفاده می شود که در برابر آب مقاوم هستند و امکان ایجاد قوس الکتریکی پایدار را فراهم می کنند. جوشکاری مرطوب برای تعمیرات سریع و مواقع اضطراری بسیار مفید است، اما به دلیل وجود آب در محل جوش، خطر اکسیداسیون و ترک های هیدروژنی بالا می رود. استفاده از تکنیک های خاص برای کنترل قوس و حفاظت از منطقه جوش، از جمله نکات حیاتی در این روش است.
روش دیگر، جوشکاری خشک بوده که در محفظه های مخصوصی انجام می شود تا آب از آن ها تخلیه شده و یک محیط خشک برای جوشکاری ایجاد گردد. این محفظه ها به جوشکاران امکان می دهند که در شرایط مشابه جوشکاری در سطح زمین کار کنند. جوشکاری خشک به دلیل کنترل بهتر شرایط محیطی و کیفیت بالاتر جوش، در پروژه های حساس و بزرگ تر مانند تعمیرات سازه های نفتی و گازی زیر دریا کاربرد دارد. استفاده از تکنولوژی های پیشرفته مانند جوشکاری با لیزر و جوشکاری با قوس پلاسما نیز در این محیط ها اماکن پذیر است، که دقت و استحکام جوش را به طور قابل توجهی افزایش می دهد. این تکنیک ها، همراه با تجهیزات پیشرفته و تیم های مجرب، امکان انجام جوشکاری های پیچیده و حیاتی را در زیر آب فراهم می سازند.
تجهیزات و ابزارهای مورد نیاز
جوشکاری زیر آب نیازمند تجهیزات و ابزارهای تخصصی است که به جوشکاران امکان انجام عملیات دقیق و ایمن در محیط های زیرآب را می دهد. این تجهیزات به منظور مقابله با چالش های منحصر به فرد جوشکاری در زیر آب طراحی شده اند و شامل موارد زیر می شوند:
1. لباس غواصی و تجهیزات حفاظت فردی:
• لباس غواصی
• کلاه غواصی
• دستکش های مقاوم
• چکمه های غواصی
2. سیستم های تأمین هوا و ارتباطات:
• سیستم های تأمین هوای تازه ( جهت تامین هوای قابل تنفس ).
• دستگاه های ارتباطی زیرآبی( برای ارتباط مداوم و موثر با تیم ).
3. الکترودهای جوشکاری زیر آب:
• الکترودهای مخصوص جوشکاری مرطوب ( الکترودهای مقاوم در برابر آب ).
• الکترودهای مخصوص جوشکاری خشک
4. تجهیزات جوشکاری:
• دستگاه های جوشکاری زیر آب
• کابل های جوشکاری مقاوم در برابر آب
5. محفظه های جوشکاری خشک:
• محفظه های بسته
• سیستم های تخلیه آب و تهویه
6. ابزارهای برش و آماده سازی سطح:
• ابزارهای برش زیرآبی ( مانند: مشعل های برش اکسیژن، هیدروژن و قیچی های هیدرولیکی ).
• ابزارهای تمیزکاری سطح ( مانند: برس های سیمی و دستگاه های سندبلاست زیرآبی ).
7. تجهیزات اندازه گیری و بازرسی:
• دستگاه های اندازهگیری ضخامت
• دوربین های زیرآبی
استفاده از این تجهیزات و ابزارها، نه تنها کارایی و کیفیت جوشکاری زیر آب را افزایش می دهد، بلکه ایمنی جوشکاران را نیز تضمین می کند. آموزش مناسب و استفاده صحیح از این ابزارها، از اصول حیاتی برای موفقیت در پروژه های جوشکاری زیر آب به شمار می آید.
چالش های جوشکاری زیر آب
جوشکاری زیر آب چالش های خاصی دارد که نیازمند مهارت و تجهیزات مخصوصی است. برخی از این چالش ها عبارتند از:
1. شرایط محیطی ناپایدار:
• فشار آب: افزایش عمق باعث افزایش فشار می شود که می تواند بر عملکرد تجهیزات و سلامت جوشکار تأثیر بگذارد.
• دمای آب: دمای پایین آب می تواند باعث کاهش کیفیت جوش و ایجاد ترک در محل جوشکاری شود.
2. محدودیت های دید و دسترسی:
• کدورت آب: وجود ذرات معلق و آلودگی ها می تواند دید جوشکار را محدود کند و دقت عملیات را کاهش دهد.
• دسترسی دشوار: بسیاری از سازه های زیرآبی در مکان های دور از دسترس قرار دارند که کار جوشکاری را پیچیدهتر می کند.
3. ایمنی و سلامت:
• خطرات فیزیکی: احتمال آسیب دیدگی ناشی از فشار آب، جریانات قوی و برخورد با تجهیزات وجود دارد.
• خطرات تنفسی: نیاز به تأمین هوای تازه و جلوگیری از مسمومیت های گازی در این روش بسیار مهم است.
4. کیفیت جوش:
• نفوذ آب: آب می تواند باعث اکسیداسیون سریع جوش و کاهش استحکام آن شود.
• پایداری قوس الکتریکی: حفظ پایداری قوس الکتریکی در زیر آب چالشی بزرگ است که به تجهیزات و تکنیک های خاص نیاز دارد.
5. زمان و هزینه های بالا:
• تجهیزات تخصصی: تجهیزات مورد نیاز برای جوشکاری زیر آب بسیار گران و پیچیده هستند.
• آموزش و مهارت: آموزش تخصصی جوشکاران زیر آب نیازمند زمان زیادی است.
جمع بندی
جوشکاری زیر آب به عنوان یکی از تخصص های فنی و حیاتی، همواره با چالش ها و نیازهای خاص خود همراه است. برخی از مهم ترین این چالش ها شرایط سخت محیطی، محدودیت های دید و دسترسی، نیاز به تجهیزات و مهارت های ویژه هستند. با این حال، با پیشرفت تکنیک های جوشکاری و توسعه تجهیزات تخصصی، این حرفه توانسته است پاسخگوی نیازهای متنوع و پیچیده ای باشد که در پروژه های زیرآبی مطرح می شوند. تکنیک هایی مانند جوشکاری مرطوب و خشک، هر یک به شیوه ای به بهبود کیفیت و افزایش ایمنی در این عرصه کمک می کنند.
در همین راستا، آموزشگاه سروش جاوید به عنوان یک مرکز آموزشی پیشرو، دوره های جامع آموزش جوشکاری را برای علاقه مندان به این حرفه برگزار می کند. این دوره ها با هدف آموزش اصول اولیه و پیشرفته جوشکاری، همچنین مهارت های تخصصی مورد نیاز برای جوشکاری زیر آب طراحی شده اند. شرکت در این دوره ها می تواند فرصت های شغلی جدیدی را برای شرکت کنندگان در بخش های صنعتی و ساختمانی فراهم آورد.