استانداردهای برق کشی ساختمان
استاندارد جهانی الکتروتکنیکی در مورد تاسیسات الکتریکی IEC 60364 است. این استاندارد وظیفه هماهنگ‌سازی استانداردهای سیم‌کشی ملی را دارد و توسط اتحادیه اروپا منتشر شده است. قسمت‌های مختلف این استاندارد شامل حفاظت از نظر ایمنی، حفاظت در برابر شوک الکتریکی، حفاظت در برابر جریان بیش از حد، حفاظت در برابر اثرات حرارتی، حفاظت در برابر اختلالات ولتاژ و ... می‌شود.
استانداردهای جهانی برق ساختمان برای نصب و راه‌اندازی برق مرتبط با یک خانه، الزاماتی را تعیین می‌کنند. بهداشت و ایمنی هم مسئول اطمینان از ایمن بودن کار و نصب و راه‌اندازی برق به شکلی درست است.
این استانداردها مسئول برق کشی ساختمان را محدود نمی‌کنند و هر کسی که بتواند به درستی این کار را انجام دهد و از دانش کافی برخوردار باشد می‌تواند برق کشی را انجام دهد. استانداردهای برق ایمنی لوازم برقی را تعیین نمی‌کنند اما مستلزم ایمن بودن سیم‌ها و اتصالات ثابت و ... هستند. بنابراین قبل از شروع کار باید با استانداردهای برق ساختمان آشنا باشید تا بتوانید در کار آنها را پیاده‌سازی کنید.
استانداردهای برق برای سیم‌کشی
کلیه سیم‌کشی‌های توکار و روکار در داخل لوله‌های مخصوص سیم‌کشی و ترانکینگ قرار می‌گیرند. برای اجرای زانوها، انشعابات، سه و چهار راه‌ها باید از وسایل استاندارد و مخصوص استفاده کرد. جعبه‌های زیر کلید و پریز و سایر متعلقات هم در سیم کشی‌های توکار با نوع لوله‌کشی و پریز باید هماهنگ باشد.
نسبت قطر داخلی لوله‌ها به قطر دسته سیم باید حداقل ۱.۳ باشد. لوله‌ها هنگام لوله‌کشی باید خالی باشند و سیم‌ها هم بعد از تکمیل در داخل آنها قرار بگیرند. مدارهایی که در زیر کف قرار دارند باید با استفاده از لوله فولادی یا پلاستیکی صلب درست شوند.
بسته‌های لوله روکار باید دو پیچه باشند و به صورتی استفاده شوند که لوله‌ها با دیوار و سقف تماس پیدا نکنند. حداقل فاصله آنها هم باید با یکدیگر ۶ میلیمتر باشد. در هر قسمت از لوله‌کشی بین دو جعبه تقسیم یا هر وسیله دیگری نباید بیشتر از ۴ خم ۹۰ درجه که می‌شود ۳۶۰ درجه، فاصله وجود داشته باشد.
در برق کشی ساختمان، استفاده از لوله‌بر در لوله‌کشی ممنوع می‌باشد و لوله‌ها باید با اره بریده شوند و لبه‌های تیز هم صاف شوند. تغییر نوع لوله برای مثال از فولادی به پلاستیکی، بدون تعبیه کردن جعبه ممنوع است. اتصال لوله‌کشی‌ها به دستگاه‌هایی که دارای لرزش هستند باید به واسطه لوله فولادی قابل انعطاف که بوش‌های مناسب با حداقل طول ۲۰ سانتی متر دارند، انجام شود.
سیم‌های استفاده شده در سیم‌کشی باید تا مقطع ۱۰ میلیمتر مربع عایق‌بندی شوند. انشعابات باید توسط ترمینال‌های پیچی صورت بگیرد. پیچیدن سیم‌ها با نوار چسب الکتریکی به دور یکدیگر و استفاده از سیم‌های چند لایه و بست‌های میخی ممنوع است.
گفتنی است تمام نکات لازم برای آگاهی از استانداردهای برق کشی ساختمان در دوره آموزش برق ساختمان درجه 1 و 2 آموزش داده خواهد شد.
استانداردهای جهانی برقی کشی ساختمان برای پریز
یکی از استانداردهای جهانی در خصوص پریزها، جریان نامی در آنها است که باید حداقل ۱۶ آمپر باشند.
این جریان باید به نوعی باشد که دو شاخه‌‌های دو پل معمولی به هم وصل شوند. کلیه پریزها برای وصل هادی حفاظتی یک اتصال اضافی باید داشته باشند.
در محیط‌هایی که نیاز به سیستم‌هایی غیر از جریان برق عادی باشد و همچنین در محیط‌هایی که ایمنی مخصوصی دارند، باید بر حسب نیاز از پریزهایی استفاده کرد که مناسب‌تر هستند.
ظرفیت فیوزها و استانداردهای جهانی برق کشی
استانداردهای مربوط به ظرفیت فیوزها عبارتند از:
• ظرفیت فیوز روشنایی در برق کشی ساختمان ۱۰ آمپر است.
• ظرفیت فیوز کنتور ۲۵ آمپر است.
• ظرفیت فیوز پریزها ۱۶ آمپر است.
• ظرفیت فیوز کولر گازی و اصلی ۲۰ آمپر است.
سطح مقطع سیم‌ها و استانداردهای جهانی برق ساختمان
از دیگر استانداردهای سیم‌کشی در ساختمان که برق کار باید با آنها آشنا شود، استاندارد سطح مقطع سیم‌ها است که عبارتند از:
• سطح مقطع سیم‌های پریز ساختمان باید ۲.۵ میلیمتر باشد.
• سطح مقطع سیم‌های روشنایی ۱.۵ میلی متر است.
• سیم‌های کولر آبی سطح مقطع ۲ میلی متر دارند.
• سیم‌های اصلی برق سطح مقطع ۴ میلیمتر باید داشته باشند.
• سطح مقطع کولر گازی باید ۴ میلی متر باشد.
کلیدها و استانداردهای جهانی برق کشی
جریان اسمی کلیدها به جز مواردی که استاندارد ساخت کلید به نحو دیگری باشد با توجه به نوع بار قطع و وصل باید برابر یا بزرگتر از مقادیر زیر باشد:
• برای بارهای با ضریب قدرت راکتیو جریان مصرفی ۱.۲۵ است.
• برای بارهایی با ضریب قدرت خازنی و مواردی مانند لامپ گازی، جریان مصرف دو برابر است.
• در برق کشی ساختمان کلیدها از نوع قطع و وصل سریع باید باشند و باید بتوان از آنها در جریان متناوب استفاده کرد.
• کلیدهای تبدیل باید به درستی سیم‌کشی شوند و نباید از روش‌های اشتباه در آنها که هم فاز و هم خنثی به کلید وصل می‌‌شوند، استفاده کرد.
• این عمل ممنوع در خصوص مدارهای کلیدهای صلیبی هم صادق است.
استاندارد فاصله‌ها در برق کشی ساختمان
اعداد و ارقامی که در این استاندارد باید به آنها توجه کرد عبارتند از:
• فاصله کابل‌ها از دیوار در این استاندارد باید حداقل ۲ سانتیمتر باشد.
• فاصله آویز لامپ‌ها از سقف باید ۳۰ تا ۵۰ سانتیمتر باشد.
• کلیدهای ساختمانی باید فاصله‌ای حدود ۱۱۰ تا ۱۲۰ سانتیمتر داشته باشند.
• فاصله تلفن، آنتن ساختمان و پریزها از کف باید حدود ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر فاصله داشته باشند.
• فاصله پریزها در حمام از کف باید حدود ۱۲۰ سانتی متر باشد.
• پریزها در آشپزخانه باید فاصله‌ای حدود ۶۰ تا ۱۲۰ سانتیمتر از کف داشته باشند.
• جعبه فیوز ساختمان از لوله‌های گاز و آب باید ۱ متر و از کف حدود ۱۵۰ تا ۱۷۰ سانتیمتر فاصله داشته باشند.
• قوطی‌ها از چهارچوب ساختمان باید فاصله‌ای حدود ۱۵ تا ۲۵ سانتیمتر داشته باشند.
• در برق کشی ساختمان، فاصله پنل و گوشی آیفون ساختمان از کف باید ۱۴۰ تا ۱۵۰ سانتیمتر باشد.
• فاصله پریزها از هم باید حداکثر ۳ متر و از درب ۱.۵ متر باشد.
کلام آخر
همان طور که در ابتدا مقاله اشاره کردیم، استانداردهای برق کشی ساختمان از الزاماتی است که یک برق کار باید با آنها آشنا باشد. این استانداردها شامل تمام بخش‌های مرتبط با آن در ساختمان است و فردی که مسئولیت برق کشی را به عهده می‌گیرد، باید تمام جوانب این الزامات را بررسی کند.
این دانش کافی هم خود فرد و هم ساختمان را از ضررهای مالی و جانی در امان نگه می‌دارد. پس اگر در این حوزه فعالیت می‌کنید، سعی کنید اطلاعات خود را در خصوص استانداردهای برق کشی بالا ببرید تا ایمنی کار و سلامت خودتان را تأمین کنید.
ما تلاش کردیم تا استانداردهای لازم را برای شما شرح دهیم تا اطلاعاتتان در این زمینه تکمیل شود. اما اگر باز هم در خصوص مطالب گفته شده سوالی داشتید، کافی است در دوره‌های آموزشی سروش جاوید با عنوان دوره آموزش برق کار ساختمان درجه 1 و 2 شرکت نمایید.
همکاران ما در تلاش‌اند تا بهترین پاسخگوی سوالات شما باشند.
