جوشکاری فلزات تنها به چند خالجوش محدود نمیشود و ممکن است کارفرما از شما بخواهد جوشکاری را در یک خط عمودی رو به پایین یا رو به بالا انجام دهید، به این موقعیت جوشکاری سربالا میگویند. یک جوشکار متبحر برای جوش زدن فلزات گوناگون به صورت عمودی رو به پایین و رو به بالا مهارتی دارد که در آن علاوه بر جلوگیری از پاشش و ریزش مواد مذاب مانع از بروز هر گونه عیبی در جوش نهایی مانند تخلخل یا سرباره شود.
به عبارت دیگر در جوشکاری سربالا تکنسین در وضعیتی قرار دارد که باید در جهت مخالف نیروی گرانش، قطعات مختلف فلز را به پایه وصل کند. به طور مثال اتصال یک ستون فلزی به یک تیر عمود روی آن به صورت یک T نود درجه، توسط جوشکاری سربالا انجام میشود.
کاربردهای جوشکاری سربالا کدام است؟
پس از آموزش جوشکاری سربالا میتوانید در یکی از صنایع ساختمانسازی، کارخانههای کشتیسازی، اتصالات لولهها، صنعت نفت و گاز و ساخت نیروگاهها مشغول بکار شوید. در بسیاری از موارد سازههای عظیم فلزی باید در موقعیتهای عمودی جوشکاری شوند. جابهجایی این سازههای غولپیکر، برقراری تعادل و دراز کشیدن بر روی آنها برای سهولت جوشکاری کاری است که کمتر کسی قادر به انجام آن میباشد.
جوشکاری سربالا به چه روشی انجام میشود؟
معمولاً جوشکاری سربالا زیر یک اتصال انجام میگردد. در این نوع جوشکاری معمولاً سر فلز رسوب شده روی صفحه میافتد و تاج بلندی بر روی مهره ایجاد میکند. در آموزش جوشکاری گفته میشود که برای غلبه بر سختیهای این حالت باید همواره گودال مذاب را کوچک نگه داشت تا به اندازه کافی فلز پرکننده برای اضافه کردن همجوشی ایجاد شود.
در صورتی که گودال خیلی بزرگ شد، شعله را برای یک لحظه از بین ببرید تا فلز جوش یخ بزند. برای جوشکاری ورقهای سبک با استفاده از کنترل گرما بر روی میله پرکننده و فلز پایه، اندازه گودال را کنترل نمایید. رعایت نکات استاندارد و اصول ایمنی در تمامی مراحل جوشکاری سربالا ضروری است. در ادامه آموزش جوشکاری سربالا شما را با تکنیکی آشنا خواهیم کرد که راهگشای شما در موقعیتهای سخت است.
همواره نازل را به گونهای تنظیم کنید که نوک آن اندکی بیرون زده باشد. اگر نازل MIG تا این اندازه پایین نمیرود کمی نازل را برش بزنید، نگران نباشید این کار آسیبی به آن وارد نخواهد کرد. کافی است از یک دستگاه برش یا اره برقی استفاده کرده و به اندازهای آن را کوتاه کنید تا نوک آن کمی بیرون باشد.
در جوشکاری سربالا به دلیل وجود نیروی جاذبه، میزان چسبندگی بیشتری نسبت به حالت عادی تجربه خواهید کرد. حرارت جوشکاری MIG سربار دقیقاً به همان اندازهای است که در حالت صاف جوشکاری میکنید. از بالا رفتن دما نترسید و کار خود را به درستی انجام دهید.
چسبندگی نزدیک همراه با یک قوس الکتریکی داغ و خوب باعث میشود تکههای اضافه بر روی سطح کار انباشته نشوند و سطح صاف باشد. نیروی جاذبه گودال جوش را تا حد ممکن پایین میآورد زیرا در موقعیت بالایی شما قرار گرفته است.
یکی از مشکلاتی که در آموزش جوشکاری سربالا باید با آن دستوپنجه نرم کنید این است که اگر قوس شما طویل باشد، گلولههای فلزی به جای قرار گرفتن در گودال جوش، به سمت بیرون میریزند. دلیل این اتفاق نرسیدن فلز پرکننده به گودال است. به همین دلیل معمولاً از قوسهای کوتاهتر استفاده میشود.
توصیه میشود برای حل این مشکل اندازه قوس را کنترل کنید به طور مثال قوس را مرتباً کوتاه و بلند کنید. در صورتی که یک استخر جوش بزرگ ایجاد نمایید، به نتیجه مطلوبی نخواهید رسید و فلز پایه و فلز پرکننده ذوب شده افت میکنند.
جوشکاری سربالا و مهرههای بافته شده
در این نوع جوشکاری باید زاویه میله جوش با قطعه موردنظر 90 درجه باشد سپس الکترود را با زاویه 10 تا 15 درجه و موافق جهت جوش خود حرکت دهید در آموزش جوشکاری سربالا به این حالت، زاویه سفر گفته میشود. ایجاد یک دانه در این حالت به کمی تمرین و حوصله نیاز دارد.
یک تکنیک ایدهآل این است که وقتی به انتهای بافت نزدیک میشوید، سریعتر کار را انجام دهید. سرعت خود را به قدری بالا ببرید که انگار شلاق میزنید. با انجام حرکات سریع در پایان کار، مواد پرکننده را هنگام رسوب کردن بهتر کنترل میکنید.
البته در دورههای آموزش جوشکاری سربالا توصیه میشود که حرکت بافت را بیش از اندازه انجام ندهید زیرا در این نوع جوشکاری ممکن است باعث بزرگی گودال جوش شما شود و شما را با مشکلات دیگری روبهرو کند.
جوشکاری سربالا و اتصالات قنداق
برای جوشکاری سربالا اتصالات قنداق باید قبل از شروع کار، مواد را به خوبی آمادهسازی کنید و سپس از همان روشی که به شما آموزش داده شد استفاده نمایید. تصور کنید که در حالت صاف و ایستاده جوشکاری میکنید. اگر از نوار پشتی در جوشهای خود استفاده کنید، کیفیت اتصالات قنداق افزایش پیدا میکند.
جوشکاری سربالا و فیله
در آموزش جوشکاری فیله استفاده از روش سهراهی ممنوع است. تا جایی که میتوانید قوس خود را در فاصله کم و میله جوشکاری را حدوداً در زاویه 30 درجه نسبت به صفحه فلزی عمود نگه دارید. سعی کنید حتیالامکان از حرکات یکنواخت در جوشکاری استفاده کنید. اگر بتوانید قوس خود را کنترل کنید، به نفوذ کافی خواهید رسید و یک همجوشی باکیفیت ایجاد خواهید کرد.
از آنجایی که معمولاً در این روش از جوشکاری مواد پرکننده و همچنین مواد پایه با ذوب شدن آویزان میگردند پیشنهاد میشود از حرکات شلاق گونه کمی دورتر از دهانه گودال جوش استفاده کنید. این کار با افزایش فاصله قوس به شما کنترل خوبی میدهد تا روی این درز تسلط داشته باشید.
موارد مهم در آموزش جوشکاری سربالا
جوشکاری سربالا بهخودیخود بسیار خطرناک است به همین دلیل باید موارد زیر را قبل و در حین جوشکاری در نظر بگیرید:
قبل از شروع کار دستگاه جوش خود را تمیز و آمپر آن را تنظیم کنید.
سطوح جوشکاری باید کاملاً تمیز شوند تا قطعات فلزی موردنظر به خوبی به یکدیگر جوش بخورند.
لبههای جوش را قبل از شروع جوشکاری آماده کنید.
خالجوشها با توجه به نوع اتصال و قطر قطعات تعیین میشوند.
از لولهها یا اتصالات فلزی که قصد جوشکاری آنها را دارید، شناخت کافی داشته باشید.
سخن آخر
همانطور که تا کنون متوجه آن شدهاید جوشکاری سربالا یکی از تخصصیترین کارها در حرفه جوشکاری است که فراگیری آن به زمان، تمرین و پشتکار بالا نیاز دارد. شما میتوانید با شرکت در دوره آموزش جوشکاری ویادگیری جوش کاری سربالا به یکی از افراد پردرآمد این حرفه تبدیل شوید.