تهران، اتوبان نواب، بالاتر از میدان جمهوری، خیابان ارومیه شرقی، پلاک 87
برق در زندگی روزمره همه ما مهمترین موهبت به شمار می رود، اما استفاده از آن باید به طور ایمن انجام شود. بنابراین، برای حفظ ایمنی توزیع برق، استفاده از وسایل ایمنی بسیار سخت است. انواع مختلفی از دستگاه ها برای محافظت از وسایل برقی و همچنین اتصالات آن در مناطق مختلف کمک می کنند که یکی از مهم ترین آن ها دستگاه سوئیچ گیر است. این دستگاه به دلیل عملکردهای متفاوتی که دارد استفاده می شود و از آن برای کمک به حمل و توزیع بار و در عین حال حفظ کانکتورهای الکتریکی نیز استفاده می شود. این کار به شناسایی ایرادات و اتصالات خرابی کمک می کند تا بتواند آسیب را کاهش دهد. در این مقاله از سروش جاوید با انواع تابلو برق آشنا خواهیم شد و سپس به معرفی تابلو برق خازنی خواهیم پرداخت.
تابلو برق چیست؟
Switchgear یا همان تابلو برق، یک اصطلاح است که طیف گسترده ای از وسایل سوئیچینگ را توصیف می نماید که همگی نیازی مشترک را برآورده می کنند: کنترل، حافظت و جداسازی سیستم های قدرت. ممکن است این تعریف شامل دستگاه هایی جهت تنظیم و اندازه گیری یک سیستم قدرت، قطع کننده های مدار و همچنین فناوری های مشابه نیز باشد.
در صورت نوسانات برق، یک تابلو برق موثر فعال می شود تا به طور خودکار جریان برق را قطع کند و سیستم الکتریکی را از آسیب های بعدی محافظت کند. از تابلو برق همچنین جهت خاموش کردن تجهیزات به منظور تست ایمن، تعمیرات و نگهداری و رفع عیوب استفاده می شود.
ویژگی های تابلو برق
از ویژگی های اصلی تابلوهای برق می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- ارائه کنترل دستی
- تبعیض کاملا مشخص
- عملکرد سریع
- قابلیت اطمینان کامل
اجزای تابلو برق
همانطور که گفته شد، اصطلاح تابلو برق می تواند به تعدادی سیستم و اجزای مختلف اشاره داشته باشد. نمونه های سوئیچ گیر یا تابلو برق شامل موارد زیر است:
- سوئیچ ها
- جدا کننده ها
- فیوزها
- قطع کننده مدار
- رله ها
- صاعقه گیر
بانک خازنی چیست؟
در ادامه مبحث معرفی تابلو برق خازنی به معرفی بانک خازنی خواهیم پرداخت. بانک خازن ترکیبی از انواع خازن با رتبه مشابه است که به صورت موازی یا سری به یکدیگر متصل شده اند تا به جمع آوری انرژی الکتریکی بپردازند. سپس از بانک حاصل جهت خنثی کردن و یا اصلاح تاخیر ضریب توان یا تغییر فاز در منبع تغذیه AC استفاده خواهد شد. همچنین می توان از آن ها در منبع تغذیه DC جهت افزایش کل انرژی ذخیره شده و یا افزایش ظرفیت جریان موج دار منبع تغذیه استفاده کرد.
نحوه عملکرد تابلو برق خازنی
انواع تابلو برق ها ممکن است فرآیندهای عملیاتی متفاوتی را دنبال کنند. با این حال، تابلو برق های اساسی به طور کلی یک فرآیند نسبتاً ساده را دنبال می‌کنند.
در صورت بروز هر گونه خطای الکتریکی، رله مدار تریپ را می بندد و بارهای پایین دست را به سرعت قطع می کند. این کار به بقیه مدار اجازه می دهد تا بدون اشکال و اختلال به کار خود ادامه دهد و در عین حال از تجهیزات حیاتی در برابر آسیب های جانبی محافظت می کند.
وظایف تابلو برق خازنی
در این بخش از معرفی تابلو برق خازنی به بررسی وظایف این دستگاه خواهیم پرداخت. از وظایف اصلی این تجهیزات می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- از تجهیزات در برابر تمامی ایرادات شامل اتصال کوتاه و جریان خطا محافظت می کند.
- این دستگاه مدارها را به طور کلی از منابع تغذیه ایزوله می کند.
- با دادن اجازه به بیش از یک منبع جهت تغذیه بار، در دسترس بودن سیستم را افزایش می دهد.
- قادر است مدارهای الکتریکی را در هر گونه شرایط عادی و غیر عادی باز و بسته کند.
- در شرایط عادی، می تواند به صورت دستی و غیر اتومات کار کند، بنابراین ایمنی اپراتور و همچنین استفاده مناسب از انرژی الکتریکی را کاملا تضمین می کند.
- در شرایط غیرعادی فورا به صورت مکانیکی عمل می کند. هنگامی که خطایی رخ می دهد این دستگاه ایراد را تشخیص داده و قسمت آسیب دیده در سیستم قدرت را از مدار جدا می کند. بنابراین از سیستم قدرت در برابر آسیب های جانبی محافظت می کند.
کاربردهای تابلو برق خازنی
امروزه دنیای الکترونیکی جدید نیاز به انرژی زیادی دارد. به منظور پاسخگویی به این نیاز، باید انرژی را به شکل الکتریکی ذخیره کرد تا دسترسی به آن آسان گردد. به منظور ذخیره بار انرژی الکتریکی و نیز تنظیم جریان انرژی هنگام نیاز، استفاده از خازن ها ایده آل به نظر می رسد.
در این قسمت از معرفی تابلو برق خازنی، تعدادی از کاربردهای رایج بانک های خازنی ذکر شده است:
- خازن شنت: شنت به مکانیزمی گفته می شود که با ایجاد یک مسیر با مقاومت کم، می تواندجریان الکتریکی را از نقطه دیگری در مدار عبور دهد. در کاربردهای بای پس نویز الکتریکی، جهت تغییر مسیر نویز فرکانس بالا به سمت زمین، قبل از این که آن نویز در سراسر سیستم منتشر شود، به ویژه در بار، از خازن استفاده می شود. بانک های خازنی شنت جهت بهبود بخشیدن به کیفیت منبع الکتریکی و نهایتا بهبود راندمان سیستم های قدرت استفاده می گردد.
- ذخیره انرژی: بانک های خازنی هنگامی که به مدار شارژ متصل می شوند انرژی الکتریکی را ذخیره کرده و وقتی تخلیه می شوند انرژی الکتریکی را آزاد می نماید. عموما از خازن ها هنگامی استفاده می شود که به حفاظت از منبع تغذیه در دستگاه الکترونیکی زمان تعویض باتری نیاز است.
- تصحیح ضریب توان: از بانک خازنی در موتورها و ترانسفورماتورها به منظور تغییر فاز منابع AC و یا تصحیح تاخیر ضریب توان استفاده می شود. ضریب توان یک سیستم برق AC در واقع حاصل تقسیم توان مصرفی بار می باشد که توان واقعی بار نیز نامیده می شود، تقسیم بر توانی که به بار عرضه می شود که آن را توان ظاهری می نامیم.
کلام نهایی
در این مقاله تابلوهای برق و انواع و کاربرد آن ها را بررسی نمودیم. سپس به معرفی تابلو برق خازنی و انواع و کاربرد آن پرداختیم و با وظایف متعدد آن آشنا شدیم. تابلو برق خازنی یک جزء مهم در مدار است که باعث حفظ مدار از آسیب های جانبی می شود. چنان چه شما نیز پس از خواندن این مطلب به یادگیری حرفه برقکاری علاقمند شده اید و یا دوست دارید بیشتر درباره تابلو برق ها بدانید، می توانید از دوره کاربردی آموزش برق ساختمان که توسط اساتید مجرب ارائه می شود استفاده نمایید.
