چیلر تراکمی چیست؟
چیلر تراکمی یکی از رایج ترین و قابل اعتمادترین فناوری های سرمایشی است که وظیفه آن تولید آب سرد و ارسال آن به تجهیزات تهویه مطبوع مانند فن کویل ها و هواسازها است. این نوع چیلر بر پایه سیکل تبرید تراکمی کار می کند؛ یعنی با فشرده سازی، تقطیر و تبخیر مبرد، گرمای محیط را جذب کرده و به بیرون منتقل می نماید. چهار جزء اصلی آن کمپرسور، کندانسور، شیر انبساط و اواپراتور به صورت هماهنگ عمل می کنند تا این فرآیند سرمایش به طور مداوم ادامه یابد. کمپرسور مبرد را فشرده و به کندانسور هدایت می کند، در کندانسور حرارت دفع می شود و مبرد به مایع تبدیل می گردد، سپس از طریق شیر انبساط وارد اواپراتور می شود تا با تبخیر، آب را خنک کند. نتیجه این چرخه پیوسته، تأمین سرمایش پایدار و دقیق برای انواع ساختمان های مسکونی، تجاری و صنعتی است.
چیلر جذبی چیست؟
چیلر جذبی یکی از فناوری های سرمایشی مبتنی بر انرژی حرارتی است که بدون نیاز به کمپرسور الکتریکی، آب سرد موردنیاز سیستم های تهویه مطبوع را تولید می کند. این نوع چیلر با بهره گیری از ترکیب مبرد و محلول جاذب که رایج ترین آن ها آب به عنوان مبرد و لیتیوم بروماید به عنوان جاذب است، از طریق فرآیندهای جذب، تبخیر، تقطیر و باززنی عمل می کند. در این سیستم، ژنراتور، ابزوربر، کندانسور و اواپراتور به عنوان اجزای اصلی با یکدیگر همکاری می کنند. ابتدا محلول جاذب بخار مبرد را جذب می کند، سپس در ژنراتور با دریافت انرژی حرارتی (از گاز، بخار یا آب داغ) مبرد از محلول جدا شده و وارد مسیر تقطیر می شود. در نهایت، مبرد پس از تبخیر در اواپراتور باعث خنک شدن آب می گردد. استفاده از چیلر جذبی به دلیل مصرف برق بسیار کم، گزینه ای مناسب برای پروژه هایی است که انرژی حرارتی ارزان یا مازاد در دسترس دارند و به دنبال سیستم سرمایشی کم صدا و با استهلاک کمتر هستند.
مقایسه چیلر تراکمی و جذبی
برای انتخاب بین چیلر تراکمی و چیلر جذبی، باید به نحوه مصرف انرژی، هزینه اولیه، شرایط نصب و الزامات نگهداری توجه کرد. هر دو سیستم توانایی تأمین سرمایش پایدار را دارند، اما تفاوت های فنی و اقتصادی آن ها باعث می شود هرکدام برای شرایط خاصی مناسب تر باشند. در ادامه، مهم ترین تفاوت های این دو نوع چیلر به صورت خلاصه و کاربردی بررسی شده است.
1. مصرف انرژی:
چیلرهای تراکمی با برق کار می کنند و به دلیل ضریب عملکرد بالاتر، انرژی کمتری نسبت به جذبی مصرف می نمایند. چیلرهای جذبی با گاز یا انرژی حرارتی راه اندازی می شوند و COP پایین تری دارند، ولی در پروژه هایی که گاز ارزان یا انرژی حرارتی مازاد وجود دارد می توانند گزینه قابل قبولی باشند.
2. قیمت اولیه:
هزینه خرید چیلر جذبی معمولاً بیشتر از چیلر تراکمی است. تجهیزات اضافه مانند ژنراتور و ابزوربر در مدل جذبی، قیمت تمام شده را افزایش می دهد.
3. وزن و ابعاد:
چیلر جذبی به دلیل داشتن قطعات بزرگ تر و سنگین تر است. چیلرهای تراکمی جمع و جورترند و امکان نصب آن ها در موتورخانه، پشت بام یا فضای باز وجود دارد.
4. میزان صدا:
چیلر جذبی به دلیل نداشتن کمپرسور، صدای بسیار کمی تولید می کند. در چیلرهای تراکمی، مدل های آب خنک معمولاً کم صدا هستند و مدل های هواخنک با وجود نصب در فضای باز، صدای آزاردهنده ای ایجاد نمی کنند.
5. طول عمر:
چیلرهای تراکمی به ویژه مدل های هواخنک، به دلیل رسوب کمتر در مسیرهای خنک کاری، دوام بالاتری دارند. وجود لیتیوم بروماید و احتمال خوردگی در چیلر جذبی باعث می شود طول عمر آن کوتاه تر باشد.
6. تعمیر و نگهداری:
نگهداری چیلر جذبی تخصصی تر و حساس تر است و کیفیت سرویس دوره ای تأثیر زیادی بر عملکرد آن دارد. نگهداری چیلر تراکمی نسبت به جذبی ساده تر است، هرچند خرابی کمپرسور می تواند هزینه قابل توجهی ایجاد کند.
7. نصب و راه اندازی:
چیلرهای تراکمی به صورت یکپارچه در محل پروژه نصب می شوند، اما چیلرهای جذبی معمولاً در محل مونتاژ و راه اندازی می گردند و به همین دلیل هزینه نصب آن ها بیشتر است.
8. مصرف آب:
چیلر جذبی نیازمند برج خنک کن و مصرف بالای آب است. در چیلر تراکمی هواخنک مصرف آب صفر است و در مدل آب خنک مشابه جذبی، نیاز به برج وجود دارد.
9. اثرات زیست محیطی:
چیلر جذبی از مبردهای طبیعی استفاده می کند و آسیب کمتری به محیط زیست می زند. چیلرهای تراکمی با مبردهای مصنوعی کار می کنند، هرچند استفاده از مبردهای مخرب در سال های اخیر به طور قابل توجهی محدود شده است.
بررسی کاربردها
چیلرهای تراکمی و جذبی هر دو در حوزه تهویه مطبوع کاربرد گسترده ای دارند، اما نوع بهره گیری از آن ها بسته به شرایط پروژه، نوع انرژی در دسترس و الزامات عملکردی متفاوت است. چیلر تراکمی به دلیل راندمان بالا، نیاز کمتر به تجهیزات جانبی و قابلیت نصب در فضاهای متنوع، در ساختمان های مسکونی، اداری، تجاری و پروژه هایی که محدودیت برق کمتری دارند، بیشترین سهم بازار را به خود اختصاص می دهد. از آنجا که این چیلرها در ظرفیت های مختلف تولید می شوند و نگهداری ساده تری دارند، در پروژه های متوسط و بزرگ نیز انتخابی مطمئن و اقتصادی محسوب می شوند.
در مقابل، چیلر جذبی معمولاً در پروژه هایی به کار می رود که انرژی حرارتی ارزان یا مازاد مانند بخار، آب داغ یا گاز طبیعی در دسترس باشد. به همین دلیل، بیمارستان ها، دانشگاه ها، مراکز بزرگ خدماتی، نیروگاه ها و مجموعه هایی که بار سرمایشی قابل توجهی دارند، از این سیستم به عنوان گزینه ای کم مصرف از نظر برق و مناسب برای کارکرد مداوم استفاده می کنند. علاوه بر این، در پروژه هایی که محدودیت در تأمین برق وجود دارد یا هزینه توسعه زیرساخت الکتریکی زیاد است، استفاده از چیلر جذبی می تواند راهکاری کاملاً منطقی باشد.
به طور کلی، انتخاب هر یک از این دو فناوری به تحلیل دقیق نیازهای پروژه بستگی دارد؛ پروژه های معمولی و ساختمان های شهری غالباً با چیلر تراکمی به بهترین عملکرد می رسند، در حالی که مجموعه های بزرگ صنعتی و سازمانی، در صورت دسترسی به منابع حرارتی مناسب، از مزایای چیلرهای جذبی بهره مند می شوند.
کدام چیلر مناسب تر است؟
انتخاب بین چیلر تراکمی و جذبی بستگی مستقیم به شرایط پروژه و منابع انرژی در دسترس دارد. در اغلب شرایط، چیلر تراکمی به دلیل راندمان بالا، ضریب عملکرد بهتر، حجم و وزن کم، هزینه اولیه و نصب پایین و سادگی نگهداری، گزینه ای مقرون به صرفه و عملی برای اکثر ساختمان ها و صنایع به شمار می رود. این سیستم ها به راحتی قابل تأمین و راه اندازی هستند و به دلیل انعطاف پذیری در محل نصب، در پروژه های مسکونی، تجاری و صنعتی محبوبیت بیشتری دارند.
با این حال، چیلر جذبی در شرایط خاص کاربردی تر است. به ویژه زمانی که منابع حرارتی ارزان یا مازاد مانند گرمای بازیافتی از فرآیندهای صنعتی یا آب داغ حاصل از سیستم های دیگر در دسترس باشند، استفاده از این انرژی حرارتی به جای برق می تواند هزینه های عملیاتی را به شکل قابل توجهی کاهش دهد. همچنین، در محیط هایی که تأمین برق با ظرفیت کافی دشوار است، چیلر جذبی می تواند به عنوان یک جایگزین مناسب عمل کند.
بنابراین، پاسخ دقیق به این سؤال که کدام چیلر مناسب تر است، بستگی به منابع انرژی، شرایط زیرساختی و نوع پروژه دارد؛ در شرایط معمول، چیلر تراکمی برتری دارد، اما در موقعیت های خاص با انرژی حرارتی مازاد یا محدودیت برق، چیلر جذبی انتخاب منطقی و بهینه خواهد بود.
جمع بندی
به طور کلی، چیلر تراکمی به دلیل راندمان بالاتر، ضریب عملکرد بهتر، هزینه های نصب و نگهداری کمتر و انعطاف در نصب، گزینه ای مناسب و بهینه برای اکثر پروژه های تهویه مطبوع به شمار می رود. با این حال، در شرایط خاص مانند دسترسی به منابع حرارتی ارزان یا محدودیت در تأمین برق، چیلر جذبی می تواند انتخاب مناسبی باشد. برای علاقه مندان به یادگیری تخصصی و عملی درباره عملکرد، نصب و نگهداری سیستم های سرمایشی، شرکت در دوره چیلر تراکمی فرصتی عالی برای کسب مهارت های فنی و حرفه ای است. این دوره ها در آموزشگاه سروش جاوید برگزار می شوند و با تمرکز بر آموزش عملی، مسیر ورود به صنعت تهویه مطبوع را برای شرکت کنندگان هموار می کنند.
